Βυζαντινός Πύργος Προσφορίου (Ουρανούπολη) 

Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους και καλύτερα σωζόμενους μετοχιακούς πύργους της Χαλκιδικής. Έχει ύψος 22μ., υπόγειο, ισόγειο και τέσσερις ορόφους ενώ αρχικά διέθετε ακόμη έναν τουλάχιστον όροφο. Ο Πύργος ήταν το βασικό κτίριο του μετοχίου Προσφόριον της μονής Βατοπεδίου. Κτίστηκε κατά τον 14ο αιώνα. Το 1924 εγκαταστάθηκαν προσωρινά προσφυγικές οικογένειες από τη Μικρά Ασία, ενώ το 1928 εγκαταστάθηκε το ζεύγος Λωκ όπου και διέμειναν μέχρι το θάνατο τους (1952, 1982). Το 1986 ο Πύργος μαζί με τον μπαρμπακά και τον αρσανά περιήλθε στην κατοχή του Υπουργείου Πολιτισμού. 

Σήμερα ο Πύργος είναι επισκέψιμος για το κοινό και παρουσιάζει εκθέματα προϊστορικά που έχουν βρεθεί στη Βόρεια Χαλκιδική, βυζαντινά και παλαιοχριστιανικά εκθέματα (κοσμήματα, νομίσματα, επιγραφή από το χωριό Βαρβάρα) κ.ά. 

Στον πρώτο όροφο του μπαρμπακά θα ενημερωθείτε για την ιστορία του Πύργου, για το μετόχι Προσφορίου, την προσφυγική Ουρανούπολη καθώς και για την τέχνη του χαλιού στην Ουρανούπολη. Στο δεύτερο δωμάτιο θα δείτε κάποια αντικείμενα του ζεύγους Λωκ, ενώ θα διαβάσετε και την ιστορία τους. Με λίγα λόγια είχαν καταγωγεί από την Αυστραλία, ήρθαν στη Θεσσαλονίκη το 1923 με σκοπό να συνδράμουν στο έργο αποκατάστασης των προσφύγων από τη Μικρά Ασία και το 1928 πήγαν στην Ουρανούπολη για να βοηθήσουν όχι μόνο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας αλλά και να τους στηρίξουν ηθικά και ψυχολογικά. 

Στον κυρίως Πύργο εκτίθενται προς το παρόν τέσσερα αρχιτεκτονικά προπλάσματα από μεμονωμένα κτίρια και κτιριακά συγκροτήματα του Αγίου Όρους: η μονή Ξενοφώντος γύρω στα 1750, η μονή Ξενοφώντος γύρω στα 1900, το καθολικό της μονής Ξηροποτάμου του 1763 και η τράπεζα της μονής Μεγίστης Λαύρας του 16ου αιώνα.

Από τον Πύργο έχετε μοναδική θέα προς το χωριό, την προβλήτα και τη γύρω περιοχή. 

Λειτουργεί καθημερινά 09.00-16.00 (τηλ. 23770 71651). 

Φραγκόκαστρο – Μονή Ζυγού (Ουρανούπολη) 

Βρίσκεται στην περιοχή της Ουρανούπολης, περίπου σαράντα μέτρα έξω από την σημερινή οριογραμμή του Αγίου Όρους. Ήταν αφιερωμένη στον Προφήτη Ηλία και φαίνεται ότι ιδρύθηκε περί το 991 μ.Χ. 

Κατά τον 11ο μ.Χ. αι. ήταν μία από τις σημαντικότερες αθωνικές μονές, τον 12ο όμως μ.Χ. αι. εγκαταλείφθηκε και παραχωρήθηκε, σαν μετόχι από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Γ’ Άγγελο στην επανασυσταθείσα, τότε, μονή του Χελανδαρίου. 

Γύρω στο 1206 φαίνεται ότι εγκαταστάθηκε στο κάστρο του Ζυγού ένας Φράγκος άρχοντας με τους στρατιώτες του, ο οποίος εξορμούσε από εκεί και λεηλατούσε το Άγιο Όρος, ώσπου, περί το 1211, με παρέμβαση του Πάπα της Ρώμης εκδιώχθηκε από την περιοχή. 

Πρόκειται για το μοναδικό παράδειγμα μεγάλης αγιορείτικης μονής, της οποίας τη δομή μπορούμε να μελετήσουμε χωρίς τα κωλύματα των μεταγενέστερων οικοδομικών φάσεων και της λατρευτικής χρήσεως. 

Οι ανασκαφικές εργασίες είναι σε εξέλιξη και η επίσκεψη στο χώρο γίνεται κατόπιν συνεννοήσεως. 

Τηλέφωνα επικοινωνίας +30 2310 285163, +30 23770 71389. 

Βυζαντινός Πύργος Μονής Σταυρονικήτα (Σάνη, Κασσάνδρα) 

Η περιοχή, με τα εύφορα χωράφια και τους ελαιώνες ήταν μετόχι της Μονής Σταυρονικήτα από το 1543. Εκεί δούλευαν, εκτός από Έλληνες αγρότες, και Βούλγαροι. Ο πύργος του μετοχιού σώζεται μέχρι σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση, εκεί που πιθανότατα βρισκόταν η Ακρόπολη της Αρχαίας Σάνης. Σήμερα φιλοξενεί τις σημαντικές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ της Σάνης.